Utrata ukochanego zwierzaka jest dla nas bardzo bolesna i przeprowadzono wiele badań nad żałobą ludzi po śmierci pupila. Znacznie mniej wiadomo o żałobie u zwierząt. Obserwacje dzikich zwierząt, takich jak słonie, delfiny, wieloryby i naczelne, pokazują zachowania sugerujące żałobę, takie jak noszenie martwego niemowlęcia lub odwiedzanie miejsc śmierci zmarłego członka grupy. Naukowcy postawili hipotezę, że żałoba pomaga utrzymać spójność grupy u zwierząt społecznych. Co ciekawe, badanie przeprowadzone na świnkach morskich wykazało, że obszary mózgu aktywowane u matki po oddzieleniu od młodych są podobne do tych u ludzi przeżywających żałobę. Wśród gatunków zwierząt domowych żałoba psów również przyciągnęła uwagę badaczy, jednak bardzo niewiele wiadomo o żałobie kotów.
Koty domowe pochodzą od dzikich kotów żyjących w pojedynkę i często są uważane za samotników. Jednak koty mogą tworzyć bliskie więzi ze sobą, ludźmi, a nawet innymi zwierzętami domowymi. Ale jak śmierć zwierzęcego towarzysza wpływa na koty?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, naukowcy zapytali właścicieli, jak zmieniło się zachowanie ich kotów po śmierci innego zwierzęcia (kota lub psa) w domu. Pierwsze badanie pokazało, że ponad połowa kotów szukała towarzystwa opiekunów częściej, a nawet stała się nachalna względem nich. Choć niektóre koty wykazywały mniej takiego „uczuciowego” zachowania. Wiele kotów szukało również ulubionego miejsca zmarłego zwierzęcia. Prawie połowa kotów miauczała więcej, a wiele robiło to głośniej niż przed śmiercią towarzysza. Niektóre z tych zmian utrzymywały się przez ponad dwa miesiące. Nie było różnicy w zachowaniu w zależności od tego, czy zmarłe zwierzę było kotem czy psem i czy kot widział ciało zmarłego towarzysza.
Niedawno naukowcy przeanalizowali, w jaki sposób różne czynniki wpływają na zachowanie kotów po śmierci ich zwierzęcego towarzysza. Wykazało ono, że zachowania polegające na poszukiwaniu uwagi były częstsze, jeśli ludzie byli bardziej przywiązani do żyjącego kota. Takie zachowania były również bardziej wyraźne, im dłużej zwierzęta mieszkały razem. Im więcej czasu kot spędzał na czynnościach takich jak spanie, zabawa, pielęgnacja lub walka ze zmarłym towarzyszem, tym więcej zachowań przypominających żałobę (ukrywanie się, szukanie zmarłego i wąchanie jego ulubionych miejsc) i więcej strachu kot wykazywał po śmierci towarzysza. Im bardziej pozytywne były relacje między zwierzętami, tym mniej koty spały, jadły lub bawiły się po śmierci swojego towarzysza. Opiekunowie, którzy doświadczyli większego smutku po stracie pupila, zgłaszali, że zwierzęta, które przeżyły, spędzały więcej czasu na spaniu, chowaniu się lub w samotności tygodnie i miesiące po śmierci towarzysza. Żadne z badanych zachowań nie różniło się w zależności od tego, czy zwierzęta były spokrewnione, czy były świadkami śmierci towarzysza i czy towarzysz ten był kotem czy psem.
Te badania wydają się wskazywać, że koty zmieniają swoje zachowanie w kierunku wskazującym na cierpienie po śmierci ich zwierzęcego towarzysza. Jednak drugie badanie pokazuje, że na zgłaszane zachowania wpływają również uczucia samego człowieka wobec zmarłych i żyjących zwierząt. Może to być wynikiem braku obiektywizmu lub właściciele mogli również zachowywać się inaczej po stracie pupila, wpływając na zachowanie żyjącego kota. Ponadto nie zawsze można wykluczyć inne wyjaśnienia, na przykład częstsze odwiedzanie legowiska zmarłego kota może być oznaką roszczenia sobie nowego terytorium.
Niestety, badania nie analizowały mowy ciała związanej ze stresem, co dałoby pełniejszy obraz sytuacji. Można się spodziewać, że niektóre koty odczuwały negatywne emocje po stracie towarzysza – to duża zmiana w ich życiu. Z drugiej strony, jeśli relacje między zwierzętami nie były dobre, istnieje wiele doniesień o kotach „rozkwitających” po śmierci innego zwierzęcia w domu.
Potrzebne są dalsze badania dotyczące żałoby u kotów, ale jeśli zauważysz oznaki stresu u swojego kota po stracie towarzysza, postaraj się nie dodawać mu więcej stresu i utrzymaj codzienną rutynę na ile to możliwe. Staraj się angażować kota w przyjemne aktywności, ale także szanuj jego potrzeby i preferencje, dotyczące pieszczot, zabawy czy czasu spędzonego w samotności.
You can find the English version of this post here.
Zdjęcie: Aleksandar Cvetanovic z Pexels