Jest wczesny zimowy poranek. Słońce jeszcze nie wzeszło, ale kawki*, które spędziły noc w dużych grupach na drzewach, zaczynają nawoływać. Z czasem dźwięki stają się głośniejsze i nagle większość ptaków razem odlatuje.
Jest to powszechne zachowanie, ale dopiero niedawno naukowcy dowiedzieli się coś o tym, jak kawki koordynują takie zbiorowe działania.
Przebadali oni dziewięć oddzielnych zimowych stad, które składały się z około 160 do 1470 osobników. Naukowcy rejestrowali intensywność nawoływań kawek i to, ile ptaków i kiedy opuściło drzewa noclegowe.
Zazwyczaj intensywność nawoływania wzrastała w ciągu jednej do dwóch godzin przed odlotem. Kawki miały tendencję do opuszczania drzew noclegowych wcześniej, w większych grupach i w krótszym okresie czasu, gdy nawoływania stawały się głośniejsze szybciej i osiągały wyższą intensywność.
Liczba ptaków (a właściwie proporcja grupy) odlatujących razem nie wzrastał stopniowo wraz ze wzrostem intensywności nawoływania. Raczej, gdy intensywność nawoływania osiągała określony próg, nagle większość lub nawet cała grupa opuszczała noclegownię. Taki wzorzec zachowania jest podobny do tego, który można zaobserwować w procesie decyzyjnym opartym na kworum, gdzie działanie zbiorowe jest inicjowane po osiągnięciu minimalnego progu zgodności. Możliwe, że intensywne nawoływanie pobudza ptaki tak, że jeśli część z nich się poruszy, całe stado startuje do odlotu. Choć badacze zauważyli, że czasem kawki nie osiągały zgody i odlatywały w mniejszych grupach.
Aby potwierdzić wpływ intensywności nawoływania na czas odlotu, badacze przeprowadzili także eksperymenty w terenie. Odtwarzali oni nagrane wcześniej nawoływania kawek przez głośniki znajdujące się w obrębie noclegowni. Przy takiej zwiększonej intensywności nawoływania, ptaki odlatywały masowo wcześniej niż gdy nie było żadnych odtwarzań lub gdy naukowcy odtwarzali dźwięki wiatru. Wskazuje to na to, że ptaki rzeczywiście reagują na nawoływania, a nie po prostu na hałas.
Jak podsumowali autorzy, “kawki wydają się skutecznie sygnalizować swoją gotowość do odlotu, co dostarcza dużym grupom sposobu na osiągnięcie zgody w celu wykonania spójnych, zbiorowych odlotów z miejsc noclegowych”.
Jeśli masz w pobliżu drzewa noclegowe kawek, może warto wstać nieco wcześniej, by posłuchać ich głosowania i zobaczyć jego wyniki?
* Kawki (Corvus monedula) są spokrewnione z wronami i są szeroko rozpowszechniony w całej Eurazji. Kawki są bardzo towarzyskie przez cały rok. Zimą w dzień poszukują pożywienia na rozległym obszarze, a wieczorem zlatują się w duże stada i zgromadzą na drzewach, na których spędzają noc. Wspólnie mogą nocować setki, a nawet tysiące osobników w różnym wieku. Rano kawki często odlatują nagle, w dużych stadach, które początkowo pozostają spójne, ale później mają tendencję do dzielenia się na mniejsze grupy, które lecą razem w kierunku miejsc żerowania.
You can find the English version of this post here.
Zdjęcie: Zine Mo, Pixabay.com