Czy opcja A jest dobra, jeśli szansa na sukces wynosi 50%?
Cóż, to zależy od szansy powodzenia opcji B. Czy wynosi ona 20% czy 80%? Jeśli to wiemy, wybór pomiędzy opcjami jest łatwy. Jeśli nie powiedziano nam tych prawdopodobieństw, ale zamiast tego musieliśmy je wywnioskować na podstawie naszych doświadczeń z A i B, sytuacja staje się bardziej skomplikowana, ale mimo to wydaje się, że my, ludzie, jesteśmy w stanie dokonywać optymalnych wyborów w tym kontekście. I w pewnym stopniu szympansy również to potrafią.
Niedawno baukowcy pokazali, że wrony czarne (czarnowrony) również mogą wykorzystywać tego typu wnioskowanie statystyczne podczas podejmowania decyzji.
Naukowcy najpierw przeszkolili ptaki, prezentując im na ekranie, po jednym, różne symbole (fioletowe kółko, biały trójkąt itp.). Kiedy wrona dotknęła symbolu dziobem, mogła otrzymać smakołyk. Prawdopodobieństwo jego zdobycia zależało od symbolu. Każdy symbol miał swoje prawdopodobieństwo nagrody, od 10% do 90%. W ciągu kilku dni każda w dwóch wron zobaczyła każdy symbol (w losowej kolejności) ponad 500 razy, potencjalnie ucząc się prawdopodobieństwa nagrody dla każdego z nich.
Następnie naukowcy przetestowali zdolności wnioskowania statystycznego ptaków. Tym razem pokazali na ekranie dwa losowe symbole i zarejestrowali, ile razy każda wrona wybrała symbol, który miał większą szansę nagrody. Wyniki pokazały, że ptaki nauczyły się prawdopodobieństw związanych z każdymi symbolami i zwykle dokonywały optymalnych wyborów. Średnio w ponad 75% przypadków wybierały symbol dający większą szansę nagrody. Gdy różnica między prawdopodobieństwami była duża (np. 20% vs. 80%), wrony prawie zawsze dokonywały dobrego wyboru. Choć gdy miały do wyboru podobne prawdopodobieństwa (np. 50% vs. 60%) optymalne wybory były rzadsze. Co więcej, podczas testów miesiąc później ptaki nadal pamiętały znaczenie symboli i potrafiły dokonywać optymalnych wyborów.
Ale czy ptaki rzeczywiście porównywały prawdopodobieństwa, czy też swoje decyzje opierały na liczbie smakołyków, jakie dostały za każdy symbol? W końcu za symbole powiązane z niskim prawdopodobieństwem wrony otrzymały w sumie mniej jedzenia.
Aby oddzielić wpływ liczby nagród od ich prawdopodobieństwa, badacze nauczyli wrony nowych symboli, jednego oznaczającego 40% prawdopodobieństwa nagrody i drugiego 80%. Tym razem jednak nie prezentowali symboli tyle samo razy, ale dwukrotnie częściej pokazali ten, który był powiązany z mniejszym prawdopodobieństwem. Oznacza to, że w sumie ptaki otrzymywały taką samą liczbę smakołyków za dotknięcie każdego symbolu, mimo że każdy z nich był powiązany z innym prawdopodobieństwem nagrody.
Kiedy ptaki miały do wyboru te dwa symbole, dużo częściej wybrały ten, który zapewniał większe prawdopodobieństwo nagrody. To udowadnia, że wrony wykorzystują wiedzę o względnej częstotliwość nagród przy dokonywaniu wyborów.
Ten eksperyment pokazuje, że wrony potrafią stosować wnioskowanie statystyczne w elastyczny sposób, to znaczy mogą wykorzystywać ograniczone informacje do wyciągania wniosków na temat prawdopodobieństwa zdarzenia w różnych kontekstach.
Pokazano to oczywiście w dość nienaturalnych warunkach w laboratorium. Jednak takie umiejętności są prawdopodobnie ważne również na wolności. Na przykład jedno miejsce żerowania może być najlepsze zimą, gdy inne możliwości są ograniczone, ale może nie być optymalne wiosną, gdy zmieniają się warunki i znalezienie pożywienia gdzie indziej staje się bardziej prawdopodobne.
Chociaż wrony i inne krukowate są znane ze swoich zdolności poznawczych, nie zdziwiłbym się, gdyby inne zwierzęta również potrafiły zastosować wnioskowanie statystyczne podczas zdobywania pożywienia i podejmowania innych, ważnych dla ich przetrwania, decyzji. My po prostu jeszcze o tym nie wiemy.
You can find the English version of this post here.
Zdjęcie: Siegfried Poepperl z pexels.com