Najprawdopodobniej słyszałeś już kiedyś śpiewającego ptaka. Ale czy słyszałeś śpiewającego wieloryba?
U niektórych gatunków wielorybów, na przykład długopłetwców oceanicznych, samce śpiewają. Robią to najprawdopodobniej z tych samych powodów co ptaki – by zwabić partnerkę lub odstraszyć konkurentów.
Ale czym jest wielorybia pieśń?
U wielopłetwca składa się ona z podstawowych dźwięków, podobnych do jęków, szczeków czy skrzypów. Kilka z takich elementów układa się w frazy, a różne frazy skomponowane są w dłuższe motywy. Kilka takich motywów tworzy pieśń. Samiec może powtarzać swoją pieśń godzinami.
Badacze przez lata nagrywali pieśni długopłetwców przypływających zimą na gody i rozród do wschodnich wybrzeży Australii i w rejony wysp na wschód od Australii, aż do środkowego Pacyfiku. W okolicach wybrzeży i różnych wysp przebywają oddzielne grupy tych wielorybów. W każdej grupie praktycznie wszystkie samce śpiewają tą samą pieśń, jednak różne grupy mogą mieć różne pieśni. Jest to przykład zwierzęcej kultury – zachowania wyuczonego od innych i specyficznego dla danej grupy.
Jednak co wydaje mi się najciekawsze, okazuje się, że śpiewana przez daną grupę pieśń może się diametralnie zmienić z roku na rok, a do tego nowe hity przez kolejne lata wędrują do innych grup na wschód. Grupa ze wschodnich wybrzeży Australii zawsze pierwsza śpiewa nowy hit, po roku robią to najbliższe grupy trochę na wschód i wkrótce pieśń rozprzestrzenia się dalej. Gdy po paru sezonach jest ciągle śpiewana na środkowym Pacyfiku, u wybrzeży Australii mogły się już pojawić nawet kolejne dwa hity.
Skąd się biorą nowe hity? Czasami nowa pieśń powstaje przez zmiany w starych frazach i motywach, które ostatecznie tworzą zupełnie nową aranżację. Ale czasami nowy hit nie ma nic wspólnego ze starą pieśnią. Nagrania były robione w czasie sezonu rozrodczego, wydaje się więc, że zmiany w pieśniach następują w innym okresie.
Rożne grupy żyją praktycznie oddzielnie w czasie sezonu rozrodczego i rzadko pojedyncze osobniki przepływają z jednej grupy do drugiej. Jednak w czasie migracji na lub z letnich żerowisk, albo na samych żerowiskach, różne grupy mają kontakt ze sobą i zdaje się, że to właśnie w ten sposób pieśni znajdują nowych fanów. Wydaje się też, że te wieloryby po prostu lubią nowości – gdy usłyszą coś nowego, podłapują melodię, co połączone z ich konformizmem* powoduje, że bardzo szybko cała grupa śpiewa tą samą pieśń.
Dlaczego na południowym Pacyfiku to grupa ze wschodnich wybrzeży Australii najczęściej nadaje nowe trendy? Do końca nie wiadomo, ale jest ona największa z badanych, dlatego może mieć największe wpływy na to, co inni słyszą. A skąd pochodzą nowe piosenki na wschodnich wybrzeżach Australii? Najprawdopodobniej z zachodnich wybrzeży – choć to jeszcze nie jest do końca zbadane. Ciekawe czy wielorybie pieśni wędrują dookoła świata, powoli się zmieniając, by po latach wrócić w stare miejsce w tak zmienionej formie, że są już nie do rozpoznania?
U ludzi zmiany trendów i hity jednego sezonu są częste. Jednak zmiany pieśni długopłetwców to jedyny przykład tak szybkich przemian kulturowych na taką skalę geograficzną w świecie zwierząt.
Nagrania piosenek i więcej informacji o wielorybich trendach muzycznych możesz znaleźć tutaj (nagrania na dole strony).
* O sikorkach konformistkach możesz przeczytać tutaj.
Zdjęcie długopłetwca: Andre Estevez z Pexels.
English version of this post can be found here.